ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΝΟΙΞΑΝ

Τα σχολεία άνοιξαν, οι περισσότερες οικογένειες, όπως κάθε χρόνο, βρίσκονται σε αναστάτωση: Γνωστές εικόνες και καταστάσεις επαναλαμβάνονται κάθε Σεπτέμβρη σε όλες τις οικογένειες με παιδιά σχολικής ηλικίας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι κάθε γονιός θέλει να δει τα παιδιά του να μορφώνονται και καταβάλλει κάθε προσπάθεια γι αυτό. Ομως, αυτό που είναι πάρα πολύ σπουδαίο είναι το κλίμα ηρεμίας μέσα στο σπίτι και η συμπεριφορά των γονέων μπροστά στη νέα σχολική χρονιά. Το άγχος, η αγωνία και ο εκνευρισμός δημιουργούν αρνητικό κλίμα για το παιδί και τη σχέση του με το σχολείο, που συχνά το βιώνει ως απειλή και τιμωρία στη ζωή του.

Θα πρέπει, λοιπόν να υπενθυμίσουμε στους γονείς μερικά γνωστά πράγματα, εκτός, βέβαια, από τα κλασσικά, σχετικά με τον ελεύθερο χρόνο, τη χρήση υπολογιστών και τηλεόρασης, που θα ήταν καλό να εμπνεύσουν στα παιδιά τους, σε συνεργασία και με το σχολείο:


Νοοτροπία. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να δημιουργήσουν μια διαφορετική αντίληψη, μια σχέση αγάπης στο παιδί για το σχολείο, αφού πρώτα εξετάσουν τις δικές τους τυχόν αρνητικές πεποιθήσεις και εμπειρίες από την δική τους σχολική ζωή, που πιθανά τις μεταβιβάζουν με ένα άρρητο και ατμοσφαιρικό τρόπο. Για παράδειγμα, η παλιά παροιμία « κάθε κατεργάρης στο μπάγκο του» έχει τραυματίσει πολλές γενιές στο παρελθόν, τους περάστηκε το μήνυμα ότι το σχολείο αντιπροσωπεύει την τάξη, την πειθαρχία και τιμωρεί τους μικρούς και άτακτους κατεργάρηδες των σχολικών διακοπών.

Κατανόηση και σεβασμός στο άγχος του παιδιού, συναισθηματική ενίσχυση και στήριξη. Η φροντίδα γύρω από τα σχολική και εξωσχολική εκπαίδευση , οι χρηματικές δαπάνες και οι πλούσιες αγορές δεν είναι αρκετές για να κάνουν ένα παιδί να αγαπά τα σχολείο. Απαραίτητος είναι ο διάλογος και η συζήτηση μαζί του, που πολλές φορές είναι πολύ αποκαλυπτικοί για το πως αισθάνεται και πως σκέπτεται ένα παιδί το ρόλο του σχολείου στη ζωή του.

Δημιουργία κινήτρων. Κάθε πράξη κάθε ανήλικου ή ενήλικου ατόμου έχει πίσω της κίνητρα. Οι περισσότεροι γονείς θεωρούν ότι με τις θεωρίες για την μάθηση, την κοινωνική αποκατάσταση ή τα χρήματα τα παιδιά αποκτούν κίνητρα. Ομως οι βασικές ανθρώπινες ανάγκες, τα βασικά κίνητρα, είναι η σωματική επιβίωση: Φαγητό, νερό, και ένα ζεστό μέρος για ύπνο. Τα περισσότερα παιδιά μας σήμερα έχουν εξασφαλίσει πολύ περισσότερα μέσα στις οικογένειές τους. Τα κίνητρα, λοιπόν, σήμερα αφορούν περισσότερο την ανάπτυξη αξιών, όπως είναι η ατομική ευθύνη, η συνέπεια, η αυτονομία, η ελευθερία, η χαρά του να νιώθει ένα παιδί χρήσιμο στον εαυτό του και στους άλλους αλλά και τις κοινωνικές συνέπειες και όχι τόσο την απόκτηση υλικών αγαθών.

Ευθύνες και πρωτοβουλίες. Θα πρέπει να καταλάβει ένα παιδί ότι το ζήτημα της συνέπειας στις υποχρεώσεις και η τήρηση των οικογενειακών και σχολικών κανόνων είναι στάση ζωής και όχι τιμωρία.Για το λόγο αυτό χρειάζεται να φροντίζει από μόνο του τις υποχρεώσεις και τις εργασίες του, η βοήθεια του γονιού πρέπει να είναι υποστηρικτική και όχι να υποκαθιστά το παιδί στη δουλειά του. Θα πρέπει από μόνο του να παίρνει πρωτοβουλίες και να επεκτείνει τη γνώση στη ζωή και όχι μόνο τις σχολικές γνώσεις με εξωσχολικές δραστηριότητες και εξωσχολικά βιβλία.

Σεβασμός στο ρόλο του δάσκαλου και καθηγητή. Οι σημερινοί γονείς παρεμβαίνουν στη σχέση δασκάλου- μαθητή-σχολείου, πολλές φορές όχι άδικα αλλά αρκετές υπερβολικά. Το αποτέλεσμα είναι οι καθηγητές και οι δάσκαλοι να αποφεύγουν το παιδαγωγικό τους έργο για να μην γίνουν δυσάρεστοι στους γονείς.

Οι σχολικές επιδόσεις και οι βαθμοί είναι ένα κριτήριο προόδου του παιδιού αλλά- προς Θεού- όχι το μόνο. Οδήγησε τα σημερινά παιδιά σ΄ένα κρυφό ή φανερό γαϊτανάκι σχολικής φοβίας, ανταγωνισμού με τους συνομήλικους και μειωμένης αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Η καλλιέργεια συνεργατικότητας, αντί των συγκρίσεων με φίλους και συμμαθητές, η αποδοχή και ο θαυμασμός για όσους κοπιάζουν περισσότερο, είναι δεξιότητες που θα τα βοηθήσουν να αναπτύξουν ζεστές και ανθρώπινες σχέσεις.

Προσοχή στην διαφορετικότητα. Πολλά παιδιά είναι προικισμένα με διαφορετικές δεξιότητες, έχουν διαφορετική ιδιοσυγκρασία και στυλ και πιθανά να χρειάζονται διαφορετικούς τρόπους μάθησης για να αξιοποιήσουν τα ταλέντα τους.

Προσαρμοστικότητα. Τελευταία ως ιδιαίτερα σημαντική είναι να διδαχθεί το παιδί από την οικογένεια και το σχολείο ότι η ικανότητα προσαρμογής σε δύσκολες συνθήκες ( μάλιστα ήταν και το θέμα έκθεσης στις πανελλήνιες εξετάσεις 2006) η δυνατότητα να μάθει ότι μπορεί να είναι « παντός καιρού» και να πλέει με όλους τους ανέμους, είναι ίσως η πιο σημαντική ανθρώπινη δεξιότητα.

Η αισιοδοξία να καταφέρουν όλα τα παιδιά να τα βγάλουν πέρα στις δυσκολίες , η πίστη ότι έχουν τη φυσική ικανότητα να αλλάζουν τη ροή των πραγμάτων και να μην αποδίδουν στην τύχη, τη μοίρα ή στους άλλους τις αποτυχίες τους, είναι μια ευχή, που θα τα συνοδεύσει όχι μόνο στη σχολική αλλά σε όλόκληρη τη ζωή τους.


(Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Σύγχρονη Ψυχολογία) Μαρία Λασσιθιωτάκη